SPOTKANIE Z MARCINEM KĘPĄ z cyklu "SPOTKANIA Z CIEKAWYMI LUDŹMI ZWIĄZANYMI Z GARBATKĄ"

Ocena:

0/5 | 0 głosów

SPOTKANIE Z MARCINEM KĘPĄ

Marcin Kępa – pisarz, publicysta, animator kultury, regionalista, miłośnik Radomia i Garbatki gościł 15 czerwca w Zespole Szkół Drzewnych i Leśnych im. Jana Kochanowskiego w Garbatce-Letnisku w ramach cyklu „Spotkania z ciekawymi ludźmi związanymi z Garbatką”.

Ostatni raz Marcin Kępa odwiedził „Drzewną” trzynaście lat temu, kiedy zaistniał jako autor opowiadań ze zbioru „Paczka radomskich”. 13 maja 2010 roku towarzyszył (wraz z kierującymi radomskimi instytucjami kultury Renatą Metzger z Resursy Obywatelskiej i Adamem Zielezińskim z Muzeum im. Jacka Malczewskiego) Agnieszce Kołakowskiej, filozofce, filolożce klasycznej, tłumaczce, publicystce, która z mężem, astrofizykiem, profesorem Jean-Pierre’em Lasotą przyjechała po raz pierwszy do Garbatki- Letniska śladami ojca, wybitnego filozofa Leszka Kołakowskiego.

Dzień przed ponowną wizytą w „Drzewnej”, 14 czerwca, z okazji Radomskiej Wiosny Literackiej Marcin Kępa razem z pisarką Agatą Tuszyńską był gościem spotkania w kościele ewangelickim poświęconego historiom żydowskim, które opisał w „Balkonach. Siedmiu opowieściach o żydowskim Radomiu” (2019), a Tuszyńska, choćby w promowanej książce „Czarna torebka” (2023).

Dyrektor Zespołu Szkół Drzewnych i Leśnych im. Jana Kochanowskiego w Garbatce-Letnisku Mirosław Dziedzicki, witając autora „Balkonów” w auli szkolnej, mówił o znaczeniu

spotkań z ciekawymi ludźmi, że inspirują, są wzorami właściwych postaw życiowych, pasjonującego życia, ekspresji twórczej, odpowiedzialności za talent, miłości do Małych Ojczyzn. Podkreślił, że Marcin Kępa przyjechał do Garbatki na spotkanie, wykorzystując swój wolny czas, bezinteresownie działając na rzecz innych.

Spotkanie prowadził Bartosz Białecki (kl. III TL). Zapoznał zebranych z postacią Marcina Kępy. Jak powiedział bohater spotkania, dziękując za zaproszenie, jeszcze nigdzie dotąd nie zetknął się z tak obszerną notą biograficzną na własny temat.

Przed serią pytań, które Bartosz Białecki zadał gościowi, Karol Niewiadomski (kl. II TL) przeczytał opowiadanie Marcina Kępy „Genius loci w Garbatce” ze zbioru „Paczka radomskich” (2010). Autor krytycznie odniósł się do swojego tekstu, po latach wydał mu się nawet grafomański, dostrzegł wpływy Gombrowicza, wyznał, że dziś już inaczej napisałby to opowiadanie.

Później opowiedział o związkach z Garbatką, do której przyciągał ów genius loci. Przyroda, możliwość korzystania z wody nad zalewem „Polanka”, wypoczynku na popularnym wtedy letnisku. Przyjeżdżał tu w dzieciństwie z rodzicami, obecnie właścicielami działki w Garbatce. Stąd także pochodzi jego teściowa, Krystyna Gruszecka z domu Janiszewska (zob. o rodzinie Janiszewskich – „Moja Garbatka”, Nr 4(13)2003, s. 40; Nr 2(19)2005, s.91, 92, 106, 132, 133). Wreszcie współpracował ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Garbatki i redakcją „Mojej Garbatki”.

Miłośnik Garbatki-Letniska jest przede wszystkim miłośnikiem Radomia. Z tego miasta wywodzi się nie tylko rodzina Kępów, również jego twórczość literacka, publicystyczna, działania w zakresie promocji, animacji kultury.

W odpowiedzi na pytanie o mistrzów literackich wymienił z literatury obcej Fiodora Dostojewskiego, Tomasza Manna („Czarodziejska góra”), twórczość prozaików żydowskich, takich jak Jechoszua Perle, z literatury polskiej Bruna Schulza (niedawno w Muzeum Literatury w Warszawie oglądał wystawę poświęconą autorowi „Sklepów cynamonowych”), Witolda Gombrowicza (opowiadania z „Paczki radomskich” powstały pod wrażeniem „Kosmosu”), Pawła Huellego (uznał za najlepszego polskiego prozaika), Kazimierza Orłosia (od lat utrzymuje kontakt z pisarzem), Tadeusza Różewicza, Marcina Świetlickiego, Jacka Kaczmarskiego i oczywiście Bolesław Prusa („Lalka” to arcydzieło).

Za najważniejsze książki w swoim dorobku uznał te, które dopiero napisze, ale bliski mu jest „Trójkąt bezpieczeństwa” i „Balkony”.

Gdyby miał się spotkać z jakąś postacią z dawnego Radomia, byłoby to wiele osób, na przykład Józef Grzecznarowski, Kazimierz Kelles-Krauz. Chciałby kontynuować misję, którą rozpoczął między innymi jego mentor, nauczyciel języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kochanowskiego w Radomiu, nieżyjący od kilku lat Zbigniew Wieczorek – upamiętnienie radomskich Żydów, niejedynie poprzez literaturę, również by stworzyć miejsce, a myśli o pewnej przestrzeni, popularyzować wiedzę o żydowskich mieszkańcach Radomia, w tym o ich tragicznej historii.

Próbował zdjąć z Radomia stereotypy złej sławy, miasta – przykładu prowincji, z którymi walczy, przekonując do miłości do Radomia i dając tej miłości przykład poprzez swoją postawę, aktywizm. Mówił, że dobrze żyje się w Radomiu, mieście bogatym w zieleń, z interesującą historią, rozwijającym się, bronił powstałego lotniska Warszawa- Radom.

Kończąc, powtórnie podziękował za zaproszenie do Garbatki, zaprosił do Muzeum Historii Radomia, gdzie jako adiunkt chętnie oprowadzi zwiedzających, odbędzie spacer po Radomiu. Warto przypomnieć, że 8 grudnia 2021 r. w Muzeum im. Jacka Malczewskiego Marcin Kępa oprowadził klasę I Techniku Drzewnego, prezentując galerię postaci na wystawie „Radomian Portret Własny”. Była to lekcja o dziejach Radomia z pamięcią o gościach – poruszył wątki nawiązujących do Garbatki, opowiadał o tym, co najważniejsze dla naszej historii i kultury. Wtedy otrzymał w darze od „Drzewnej” wykonaną na warsztatach przez pierwszoklasistów drzewiarzy deskę kuchenną z logo szkoły .

Teraz życzył uczniom przygód intelektualnych, satysfakcjonującej nauki, nauczycielom docenienia trudu pracy pedagogicznej, podniesienia prestiżu zawodu, tak ważnego dla rozwoju społeczeństwa.

Po tych słowach Bartosz Białecki zapowiedział wysłuchanie opowiadania Marcina Kępy „Rozproszenie czarnoleskie” w interpretacji Nikodema Ratyńskiego (kl. II TL).

Następnie uczniowie na sali zadawali pytania gościowi. Piotr Kruk (kl. II TL) zapytał o doświadczenia z porównania lektury książek w językach obcych i tychże w rodzimych tłumaczeniach, a Bartosz Dobrzyński (kl. I TL) o temat pracy dyplomowej na Wydziale Polonistyki UW i kanon lektury szkolnych. Marcin Kępa wyjaśnił, że nie pisał pracy licencjackiej, bo ukończył pięcioletnie stacjonarne studia z finałową pracą magisterską o twórczości Jacka Kaczmarskiego. Z promotorem magisterium, profesorem Rochem Sulimą, mającym związki z Radomiem, do tej pory pozostaje w kontakcie. Jako były student prowadził rozmowę z profesorem 8 lipca 2022 r. w inauguracyjnym wydarzeniu cyklu „ W Malinowym Chruśniaku” w Powiatowy Instytucie Kultury w Iłży o najnowszej książce profesora „Powidoki codzienności. Obyczajowość Polaków na progu XXI wieku” (tam pojawia się Garbatka i ulica Martyrologii).

Na zakończenie Mirosław Dziedzicki wręczył w dowód wdzięczności za spotkanie w Garbatce prezent uwzględniający żydowskie zamiłowania i wątki w twórczości Marcina Kępy – obraz olejny Alana Meyera, artysty pochodzenia żydowskiego, który urodził się w Sankt Petersburgu, a od 2000 r. mieszka w Berlinie. Obraz z widokiem kościoła w Garbatce powstał w „Drzewnej” podczas 10. Jubileuszowego Międzynarodowego Pleneru Ekspresji Twórczej Malarstwa i Rzeźby. „Puszcza Kozienicka. Inspiracje Garbatka - Letnisko 2017” (13. 07. – 30. 07.).

Dyrektor, prowadzący, lektorzy i zadający pytania stanęli do wspólnego zdjęcia z Marcinem Kępą, eksponującym obraz Meyera. Później o zdjęcie z pisarzem poprosili Tomasz Męczykowski (kl. I TL) i Piotr Kruk (kl. II TL). A „Księga Uroczystości Szkolnych” doczekała się nowego wpisu: „Z wielkim podziękowaniem za wspaniałe spotkanie w mojej ukochanej Garbatce 15. 06. 2023 Marcin Kępa”.

W auli (sala nr 12) na stole przed gościem spotkania i prowadzącym udostępniono twórczy dorobek Marcina Kępy (zabrakło „Trójkąta niebezpieczeństwa”).

W wydarzeniu uczestniczyli uczniowie, nauczyciele Szkoły Drzewnej i Leśnej oraz Bożena Jasek – wieloletnia, emerytowana nauczycielka języka polskiego w „Drzewnej”, autorka „Hymnu szkoły”, redaktorka monografii „Jak to z Drzewną Szkołą było…” (2008), członkini Stowarzyszenia Przyjaciół Garbatki i redakcji „Mojej Garbatki”, a także Danuta Janiszewska, emerytowana księgowa „Drzewnej”, rodzinnie – siostra stryjeczna teściowej Marcina Kępy, co gość zaznaczył w trakcie spotkania.

(edz)

P. S. Szkoła „Drzewna” pełni funkcję integracyjną i kulturotwórczą. Spotkania są otwarte, wstęp wolny. Dotychczas gośćmi w ramach cyklów „Spotkania z ciekawymi ludźmi”, „Spotkania z ciekawymi ludźmi związanymi z Garbatką” byli: prof. dr hab. Tomasz Zawiła- Niedźwiecki, Andrzej Jan Kumor, Agnieszka Kołakowska, prof. Jean-Pierre Lasota, dr Edward Kossoy, Andrzej Jagodziński (Honorowy Obywatel Gminy Garbatki-Letniska), Halina Szpilman, Małgorzata Kalicińska, Waldemar Bałda, Robert Latusek, Robert Grudzień, Andrzej Komorowski, ks. prof. Stanisław Kowalczyk, Jan Rejczak, Janusz Karaś (dwukrotnie), Krzysztof Zając (dwukrotnie), prof. dr hab. Marek Wierzbicki, Piotr Kacprzak, prof. dr hab. Tomasz Sulej, dr hab. Krzysztof Kaszewski, dr hab. Dorota Zawadzka.

Ponadto odbył się „Peleton z Mistrzem” – Rajd Rowerowy z Ryszardem Szurkowskim, Mistrzem Kolarstwa, Honorowym Obywatelem Gminy Garbatki-Letniska, do Mistrza Poezji, patrona szkoły – Jana Kochanowskiego.

Spotkania poza Garbatką: w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu – z Marcinem Kępą, w Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie – z Agnieszka Przepiórską (po spektaklu „Ginczanka”), w Teatrze Polskim – z Danielem Olbrychskim (po spektaklu „Zemsta”), z Andrzejem Sewerynem (po spektaklu „Szekspir forever!”).

***

MARCIN KĘPA – ur. 1977 r. w Radomiu, pisarz, publicysta, animator kultury, regionalista.

Absolwent VI LO im. J. Kochanowskiego w Radomiu, Wydziału Polonistyki UW (podczas studiów redagował pismo literackie „Palcami”, współpracował z miesięcznikiem „Noc Poetów”), zarządzania kulturą UJ (członek-założyciel Stowarzyszenia Menedżerów i Organizatorów Kultury SMOK przy UJ).

Miłośnik Radomia, rodzinnemu miastu poświęcił swoją twórczość.

Opowiadania: „Paczka radomskich” (razem z Ziemowitem Szczerkiem), Polskie Zakłady Graficzne Sp. z. o. o., Radom 2010; tamże opowiadania o Garbatce – „Genius loci” - s. 115, 118), Czarnolesie – „Rozproszenie czarnoleskie”, s. 111- 115); „Twierdza Radom” (Wydział Filologiczno-Pedagogiczny Uniwersytetu Techniczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, RTN, wydawnictwo@paczkaradomskich.pl, Radom 2013); „Było nie było. Powidoki radomskie” (Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2017); „Balkony. Siedem opowieści o żydowskim Radomiu” (Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2019); „Powroty. Radom” (antologia opowiadań jedenastu pisarzy związanych z Radomiem, Miejska Biblioteka Publiczna im. Józefa A. i Andrzeja S. Załuskich, Radom 2017); „Dylemat” (opowiadanie w zbiorze „Raport z zagrożonego miasta. Opowiadania pandemiczne”, Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska”, Radom 2020, s. 171- 177).

Liczne publikacje popularne i naukowe: m. in. w: „Radom – fotografie Wojciecha Stana” (2003), „Radom – gospodarka i nauka”, pod red. Adama Duszyka i Krzysztofa Latawca „Szkice z dziejów radomskiej oświaty”, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2014 (opracował gawędy szlacheckie Jerzego Szymkowicza-Gombrowicza), „Radom. Spacer sentymentalny” (autor tekstu albumu; koncepcja, redakcja, fotografie Jerzy Kutkowski, wyd. Rada Miejska w Radomiu, realizacja „Łaźnia” Radomskich Klub Środowisk Twórczych i Galeria, Drukarnia Dimograf sp. Z o.o. Bielsko- Biała 2014), opowiadania w albumie pod redakcją Jerzego Kutkowskiego „Na pamiątkę. Radomianie na starych fotografiach”, wyd. Rada Miejska w Radomiu, realizacja „Łaźnia” Radomskich Klub Środowisk Twórczych i Galeria, Drukarnia Dimograf sp. Z o.o. Bielsko- Biała 2015), wraz z Renatą Metzger, autorką tekstów historycznych w części I, autor opowiadań w części 2 albumu „Radom. Miasto tradycji. Uliczka wspomnień” (Rada Miejska w Radomiu, Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska”, wyd. Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom 2017), „Radomskie Studia Humanistyczne”.

Nakładem Księży Młyn Dom Wydawniczy w Łodzi ukazały się jego autorstwa „Sekrety Radomia” (2019), powieść kryminalno- sensacyjna „Trójkąt niebezpieczeństwa” (2020).

Publikował m. in. w ukraińskim miesięczniku literackim „Granosłowije”, „Resursie”, „Miesięczniku Prowincjonalnym”, „Gazecie Wyborczej” (w rubryce „Literacki Atlas Radomia” pisał artykuły i opowiadania z historią w tle), „Miastotwórczości”, „Mojej Garbatce”, w interdyscyplinarnym magazynie poświęconym szeroko rozumianej nowej kulturze „ha!art” (cykl „Przypadki Piotra Polaka. Głosy z Radomia”).

Adiunkt w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu (od 1. 09. 2021 r.), redaktor naczelny rocznika muzealnego „Arte Fakty”, koordynator stałej ekspozycji „Muzeum Historii Radomia”. Wcześniej – wieloletni pracownik radomskiego Ośrodka Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska” (kierownik działu Dziedzictwa Kulturowego; redaktor naczelny Radomskiego Miesięcznika Kulturalnego „Resursa”, telewizyjnego Radomskiego Magazynu Kulturalnego, programów dokumentalnych „Świadkowie Historii” i „Radomskie Portrety”, filmowego Magazynu Literackiego).

Twórca i współorganizator Radomskiego Festiwalu Filozofii „Okna” im. Leszka Kołakowskiego i Klubu Dobrego Filmu.

Prezes Radomskiego Towarzystwa Naukowego (2010-2019), obecnie sekretarz.

Laureat Radomskiej Nagrody Kulturalnej (2014), Nagrody Św. Kazimierza (2016), Nagrody Literackiej Miasta Radomia (2021).

Laureat Radomskiej Nagrody Kulturalnej (2014) i Nagrody Św. Kazimierza (2016). Nominowany do Nagrody Literackiej Miasta Radomia (2021).

Autor i wykonawca piosenek autorskich. Wykładał w Wyższej Szkole Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza w Radomiu.

Od wczesnego dzieciństwa związany jest z Garbatką-Letnisko, gdzie najczęściej bywa w lecie z żoną Kingą (lekarką), córką Marią (studentką prawa UW) i synem Mikołajem – (laureatem I Edycja Konkursu Wiedzy o Historii Radomia o Laur Dyrektora Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu „Zachować i wychować” 2023, niebawem uczniem LO im. J. Kochanowskiego w Radomiu).